Tot 19 april 2020 kan je de kleurrijke tentoonstelling Cool Japan bewonderen. Met deze expo laat het MAS (Museum aan de Stroom) je de fascinerende Japanse beeldcultuur ontdekken. Cool Japan serveert je de geschiedenis van de Japanse kunst en focust ook op bekende iconen als Hello Kitty of anime-figuren als Naruto of Sailor Moon.
De expo heeft bovendien een hoge kawaii-gehalte. In de tentoonstelling brengt het MAS een ode aan deze kawaii cultuur. Bij de installatie ‘Colorful rebellion-the Seventh Nightmare’ word je bijvoorbeeld ingedompeld in een wereld vol zoetigheid en schattigheid.
Maar wat is dat nu, kawaii?
Kawaii is één van de meest gebruikte termen in Japan en betekent letterlijk schattig of lieflijkheid. Het verwijst dus naar alles dat met schattigheid en onschuldigheid heeft te maken maar het heeft ook connotaties van verlegenheid en kwetsbaarheid. Zo kunnen mensen kawaii zijn, net als voorwerpen, fictieve figuren of zelfs bepaalde gedragingen. Kenmerkend aan de kawaii-esthetiek zijn grote ogen, die je ook vaak ziet terugkomen in anime en manga.
De kawaii beweging heeft de afgelopen decennia de Japanse beeldcultuur op zijn kop gezet. Het heeft bovendien zijn stempel gedrukt op alle vormen van de Japanse cultuur zoals kunst, mode, muziek, en zelfs de Japanse keuken. Hello Kitty is dan ook een wereldwijd bekende kawaii-icoon en vertegenwoordiger van de schattigheidscultuur in Japan.
KAWAII IN FILMS?
Japanners houden dus van schattigheid, en dat is vaak terug te vinden in Japanse tekenfilms en animatieseries. Pokémon behoort dan ook tot de schattige kawaii-esthetiek van Japan. Pikachu en zijn vrienden zijn onweerstaanbaar omdat ze met hun grote ogen en felle kleuren er zo cute uitzien.
Ook in films komt de kawaii cultuur naar boven. De fantastische films van Studio Ghibli zijn niet alleen in Japan maar ook op internationaal vlak zeer populair. De filmstudio is bekend van zijn animatiefilms als Spirited Away, Princess Mononoke en My Neighbor Totoro.
Hoewel er een algemene consensus is over het feit dat animatiefilms voor kinderen bedoeld zijn, is dat voor Studio Ghibli niet altijd het geval. Ondanks de mooie tekenstijl en levendige visuals van de films kunnen de films gaan over meer mature thema’s. Spirited Away is een van de meest fascinerende en betoverende films ooit gemaakt. Het is niet alleen een wonderlijk kinderverhaal, het laat je ook filosoferen omdat het thema’s als hebzucht en classicisme behandelt.
Kawaii in beeldende kunst?
Elementen van schattigheid komen regelmatig voor in de moderne Japanse kunst. Zo hebben de bekende kunstenaars Haruki Murakami en Yoshitomo Nara, wiens werk bovendien wordt tentoongesteld in Cool Japan, kawaii verwerkt in hun kunstwerken. Dit creëert interessante werken waar schattigheid en angst worden gemengd.
In de expo wordt ook de indrukwekkende installatie van Sebastian Masuda ‘Colorful rebellion-the Seventh Nightmare’ tentoongesteld. Deze installatie brengt een ode aan de kleurrijke kawaii-cultuur en esthetiek. Onmogelijk om hier géén foto’s van te maken.
Kawaii in muziek?
In de muziekwereld is kawaii vooral aanwezig via J-POP. De Japanse popmuziek heeft al een lange tijd zijn intrede gedaan in de muziekwereld. Artiesten van dit genre zijn meestal idol groups, waar vooral meidengroepen een enorme populariteit kennen. Hun bekendheid is niet enkel te danken aan hun excentrieke outfits of indrukwekkende choreografie, maar houdt ook vast aan hun kawaii of schattig imago.
Eén van de bekendste girl groups in Japan is AKB48 met maar liefst 134 (!) leden. De groep staat bekend voor het uitbeelden van deze kawaii-stijl, zo maakt de onschuldig schoolgirl-look ook deel uit van hun imago.
Ironisch gezien is hun bekendste hit, Heavy Rotation, een mix van kawaii en seksualiteit. Zowel de videoclip als het liedje bevatten kawaii-elementen met een super aanstekelijk refrein (“I want youuuuuuuuuu, I need youuuuuuu”) en een pastel kleurenpalet.
AKB48 moet dan ook schattigheid portretten maar dat is in deze videoclip echter niet het geval. In de schandaleuze music video zie je de meisjes een sexy pyjama-party hebben. Er is dus een dunne lijn tussen schattigheid en verleidelijkheid.
Bovendien zijn er ook andere muzikale genres. Je hebt bijvoorbeeld BABYMETAL, een idol girlgroup die schattige metal maakt. De groep is een perfect voorbeeld van een juxtapositie want als je aan metalbands denkt, denk je niet aan schattige meisjes in korte kleedjes die over chocolade zingen. Schattigheid en het pure kwaad gaan vaak hand in hand, zegt BABYMETAL.
Voor de nieuwsgierigen onder jullie: de band komt in februari 2020 naar de AB!
Kawaii in mode?
De kawaii-trend is het duidelijkst te zien in de Japanse mode en verwijst meestal naar de ‘Lolita mode cultuur’, die op zijn beurt inspiratie haalt uit kledij van de Engelse Victoriaanse of Franse Rococo periode. Het idee is om er schattig en elegant uit te zien. Dit doen ze aan de hand van strikjes, lintjes, hoge kousen en pastel kleuren.
Lolita verwijst naar het bekende en zeer controversieel boek van Vladimir Nabokov, op die manier krijgt de Lolita-stijl een imago van een kwetsbaar meisje, gekleed in baby roze of ander pastel gekleurd kledij.
Een ander fenomeen, of mode-stijl, dat populair is in Japan is “Decora”. Deze wordt ook tentoongesteld in Cool Japan. Met de Decora-stijl hangen meisjes zich vol met honderden kleine accessoires: van haarspeldjes, kettingen en kralen tot stickers voor het gezicht. Maar ook kleurrijke tutu’s, t-shirts, beenverwarmers of kniekousen zijn terugkerende elementen. Hoe meer kleur, hoe beter!
Kawaii in eten?
Je vraagt je waarschijnlijk af hoe eten als schattig beschouwd kan worden? Wel, Japanse keuken is veel meer dan sushi en ramen. Het eiland heeft een bekende bento box cultuur. Dat zijn lunchboxen die je in vele winkels en restaurants kan kopen maar Japanners maken ze ook vaak thuis, om ze dan mee te nemen naar hun werk of school.
In Japan is het een must om als ouder veel tijd en energie in de bento boxen te steken. Er is een sterke competitie onder elkaar om hun kind het mooiste, én uiteraard schattigste, bento mee te geven.
Zin in meer?
Wil jij gratis of goedkoper naar musea en tentoonstellingen? Met een museumpas kan je één jaar lang 165 Belgische musea gratis bezoeken en zo vaak je maar wil!
Muziek, kunst en cultuur. Schiet maar raak! Interesse en kennis alom, eendert welke smaak!
Gerelateerde tips
Wat hebben Jan Van Eyck & Kris Martin in Lam Godsnaam gemeen?
Drie redenen waarom de EXIT tentoonstelling van Kris Martin in SMAK deel uitmaakt van het Gents Jan Van Eyckjaar.
Tips voor een culturele krokusvakantie
En als je geen krokusvakantie hebt, dan kan je altijd nog doen alsof.
De power van vrouwen in Renaissancekunst
Ontdek de vijf strafste feministische kunstwerken uit de Renaissance.